Odbiło się ono głośnym echem zarówno na całym świecie jak i w naszym kraju1. Polska Rzeczpospolita Ludowa zerwała stosunki dyplomatyczne z rządem kuomintangowskim Republiki Chińskiej w sierpniu 1949 roku, jako siódme państwo 5-go października uznała ChRL, zaś 7-go października 1949 r. wymienione zostały depesze między Warszawą i Pekinem o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych. Warto dodać, że fakt ten w latach 50-tych minionego wieku generalnie został życzliwie przyjęty przez społeczeństwo polskie.

PRL zaczęła szybko rozwijać z ChRL wszechstronne stosunki partyjne, międzypaństwowe i międzyrządowe, gospodarcze, zwłaszcza handlowe i żeglugowe, kulturalne oraz sportowe. Rozwijane były także liczne kontakty osobowe2. Z uwagi na izolację polityczno-dyplomatyczną ChRL wprowadzoną przez USA i Zachód, stosunki i współpraca z ChRL państw socjalistycznych (nazywanych wówczas krajami demokracji ludowej), w tym Polski, miały dla nowopowstałego państwa ogromne znaczenie polityczne i gospodarcze (pomoc ZSRR i krajów demokracji ludowej, w tym Polski, w budowie przemysłu oraz rozwoju nauki i techniki).

Na mocy umowy między rządami obu krajów w dniu 15 czerwca 1951 r. powołano Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe S.A. (nazywane wówczas dla kamuflażu Chińsko-Polskim Towarzystwem Brokerów Okrętowych „Chipolbrok”). Związane to było z blokadą żeglugową wybrzeży chińskich wprowadzoną przez USA i jednostki marynarki wojennej rządu kuomintangowskiego Czang Kaj-szeka, który po klęsce w wojnie domowej na kontynencie w listopadzie 1949 r. zbiegł z Chin kontynentalnych i znalazł schronienie na wyspie Tajwan.

W depeszy gratulacyjnej do Towarzystwa Okrętowego z 20 czerwca 2001 r. z okazji jego 50-lecia ówczesny Premier ChRL Zhu Jongji stwierdził, że „jest ono pierwszą spółką z kapitałem zagranicznym utworzoną w Chińskiej Republice Ludowej (…). W ciągu półwiecznej działalności (…) nie tylko przyczyniło się do rozwoju transportu morskiego Chin i Polski, lecz również stało się promotorem współpracy gospodarczo-handlowej a także przyjaznych kontaktów między narodami Chin i Polski”3.

Warto dodać, że w Polsce również obecnie,e,tałalnie byłŚwiat” oraz dla Cwnie "Fryderyka ChopinaOtwarcia).nie z duchem olimpijskim tych Oddziałow z tzwoju nauki i techni spółka ta jest uważana za pioniera i symbol efektywnej i przyjaznej współpracy gospodarczej między oboma krajami i narodami w sferze żeglugi międzynarodowej.

Pierwsze Koło Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej utworzone zostało w 1957r. w Gdańsku, z inicjatywy społecznej pracowników i dyrekcji firm żeglugowych i spedycyjnych Trójmiasta, współpracujących z Chińską Republiką Ludową, zwłaszcza Chińsko-Polskiego Towarzystwa Okrętowego S.A. „Chipolbrok”, Polskich Linii Oceanicznych i firmy spedycyjnej C. Hartwig. 17 maja 1958 r. odbył się w Warszawie pierwszy założycielski ogólnokrajowy Zjazd Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej (TPPCh). Niewątpliwie, utworzenie TPPCh w skali krajowej było decyzją polityczną ówczesnych władz polskich, czego przejawem było powołanie członka Biura Politycznego KC PZPR Stefana Jędrychowskiego na prezesa Towarzystwa, a na sekretarza Generalnego Juliusza Burgina - ówczesnego prezesa Wydawnictwa „Książka i Wiedza” (byłego pierwszego ambasadora polskiego w ChRL). Decyzja ówczesnych polskich władz w tej sprawie niewątpliwie uwzględniała negatywne stanowisko władz ChRL i protest wobec władz ZSRR ws. przygotowywanej radzieckiej interwencji zbrojnej w związku z wydarzeniami w Polsce w październiku 1956 r., dzięki czemu Warszawa uniknęła losów Budapesztu4. Można zgodzić się także z opinią, że idea zbliżenia polsko-chińskiego, niezależnie od życzliwego stosunku naszego społeczeństwa do ChRL w związku z podjętą wówczas chińską drogą budownictwa socjalizmu odmiennego od modelu stalinowskiego, zbiegła się w czasie z klimatem odwilży i odnowy polskiego Października 1956 oraz z proklamowaniem w ChRL polityki „Niech rozkwita sto kwiatów, niech współzawodniczy ze sobą sto szkół myślenia”5.

W latach 50-tych minionego wieku, poza wówczas najbardziej znanym i najsilniej wspieranym przez władze PRL Towarzystwem Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, utworzone zostały liczne bilateralne Towarzystwa Przyjaźni, zarówno z krajami socjalistycznymi zwanymi początkowo krajami demokracji ludowej jak i z wieloma krajami kapitalistycznymi oraz tak zwanymi wówczas krajami trzeciego świata (w Polsce w okresie szczytowym liczba ich znacznie przewyższała sto).

Należy podkreślić, że TPPCh, które do dzisiaj kojarzy się niektórym z Towarzystwem Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (zarejestrowanym jako „stowarzyszeniem wyższej użyteczności”, które było instrumentem władz PRL do promocji i intensyfikacji przyjaźni polsko-radzieckiej, miało nawet własny sztandar), uzyskało faktycznie tylko status organizacji „osoby prawnej” i było w swych działaniach podobne do licznie tworzonych wówczas bilateralnych Towarzystw Przyjaźni z innymi krajami.

Realizacja statutowych celów i zadań TPPCh „…zakładały zwyczajowe dla wszystkich stowarzyszeń środki działania, jak odczyty, pokazy filmowe, pogadanki, wystawy, koncerty i imprezy artystyczne, ale obok nich także zakładanie klubów i czytelni, rozwijanie działalności wydawniczej i prasowej, wreszcie współpracę przy realizacji wymiany kulturalnej między P.R.L. i ChRL oraz współpracę z instytucjami i organizacjami społecznymi w zakresie swej działalności”6. Towarzystwo uruchomiło także kurs języka chińskiego, prowadzony przez absolwentkę Uniwersytetu Pekińskiego – Genowefę Zduń oraz Chinkę Hu Peifang7.

Po uzyskaniu osobowości prawnej, w atmosferze dużego zainteresowania Chinami nastąpił bujny rozwój organizacyjny, do czego w dużym stopniu przyczynił się sekretarz Zarządu Głównego Janusz Sokołowski. Oddziały utworzono we wszystkich ówczesnych 17 miastach wojewódzkich. Działalność biur Zarządu Głównego w Warszawie i oddziałów wojewódzkich była finansowana z budżetu państwa (podobnie jak działalność wszystkich Towarzystw Przyjaźni z innymi krajami). W okresie szczytowym Towarzystwo miało około 20 tys. członków indywidualnych i około stu instytucji i firm jako członków wspierających. Wydawało miesięcznik „Chiny”, a potem „Kontynenty” oraz własny Biuletyn Prasowy redagowany w oparciu o serwis Agencji Prasowej „Xinhua”.

Rozwój działalności Towarzystwa wynikał oczywiście z dobrego wówczas stanu stosunków politycznych, rozwoju wszechstronnych stosunków polsko-chińskich, z wspomnianego wyżej życzliwego generalnie stosunku Polaków do Chin Ludowych, jak też lepszej percepcji społecznej niż TPPR.

W Warszawie wspaniałą wizytówką TPPCh była jego siedziba przy ulicy Senatorskiej w Pałacu Zamoyskich w Warszawie (tzw. Pałacu Błękitnym)., odbudowanym po zniszczeniach wojennych w latach 1949-1950. Siedziba Towarzystwa stała się atrakcyjnym miejscem spotkań Warszawiaków. Parter przeznaczony został na działalność klubową, bibliotekę, lekcje kursu języka chińskiego oraz bar, który szybko stał się sławny i popularny zwłaszcza wśród studentów i młodzieży z uwagi na dania kuchni chińskiej serwowanych po relatywnie niskich cenach.

W Chinach na zasadzie wzajemności w tym samym okresie powołano w Pekinie Towarzystwo Przyjaźni Chińsko-Polskiej. Prezesem został ówczesny minister kultury i sztuki ChRL Shen Yanbing – wybitny pisarz bardziej znany pod literackim pseudonimem Mao Dun. W miarę pogłębiania się polemiki chińsko-radzieckiej i po finalnym opowiedzeniu się władz PRL po stronie radzieckiej zaczęto systematycznie obniżać rangę Towarzystwa. W czasie „rewolucji kulturalnej” jego działalność całkowicie zamarła. Od lat siedemdziesiątych reaktywowano działalność Chińskiego Ludowego Stowarzyszenia Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi działającego na zasadzie swego rodzaju federacji zrzeszającej bilateralne Towarzystwa z innymi krajami, w tym również Towarzystwo Przyjaźni Chińsko-Polskiej. Podobnie jak inne chińskie towarzystwa bilateralne nie ono prowadzi naboru członków indywidualnych. Jego de facto honorowym prezesem jest obecnie Pu He – były Wiceprzewodniczący Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL).

W latach 1964-1984, w następstwie ochłodzenia stosunków polsko-chińskich, będącego efektem narastającej polemiki radziecko-chińskiej, polskiej krytyki „maoizmu” i „rewolucji kulturalnej” w Chinach, nastąpiło ograniczenie działalności TPPCh, choć nie doszło do jego rozwiązania. Niemniej jednak na początku lat 80., wskutek niewystarczających środków finansowych, działalność Towarzystwa zamarła niemal całkowicie.

Po 1985 r., w miarę ponownej stopniowej normalizacji stosunków międzypaństwowych z inicjatywy polskich władz pod kierownictwem generała W. Jaruzelskiego8, odbudowano osiem oddziałów (Warszawa, Kalisz, Wrocław, Katowice, Bielsko-Biała, Łódź, Kraków i Koszalin)Założono także trzy koła terenowe oraz tzw. Klub Harbińczyków – Polaków, których repatriowano z Chin do Polski w latach 50. i 60. z miasta Harbin.Po 1991 rutworzono dodatkowo oddziały wojewódzkiew Zielonej Górze i Tarnobrzegu. W tym okresie Towarzystwo podjęło ponownie już na miarę swych możliwości – działalność popularyzatorską i informacyjną o Chinach i Chińczykach (dni chińskiej kultury, wystawy, pokazy filmowe, prelekcje, spotkania ze znanymi osobistościami chińskimi oraz delegacjami chińskimi, udzielało wsparcia dla polskich wystaw w Chinach, utrzymywało kontakty i prowadziło wymianę materiałów informacyjnych z Towarzystwem Przyjaźni Chińsko-Polskiej i Chińskim Ludowym Stowarzyszeniem Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi itp.). Ożywioną działalność popularyzatorsko-informacyjną prowadził – jak dawniej – Klub TPPCh przy Zarządzie Głównym na ulicy Senatorskiej w Warszawie. Reaktywowano kurs języka chińskiego, który prowadziła Juan-Juan Go-Góralczyk9. W listopadzie 1997 r. ówczesny Sekretarz Generalny Towarzystwa Bohdan Kikolski został zaproszony do składu osobistości towarzyszących Prezydentowi RP Aleksandrowi Kwaśniewskiemu w czasie jego wizyty państwowej w ChRL.

Pod koniec lat 90-tych nastąpił niestety kolejny okres zamierania działalności Towarzystwa i likwidacji oddziałów wojewódzkichzwiązany głównie z całkowitym wstrzymaniem dotacji budżetowych oraz ponownie nienajlepszym klimatem w stosunkach polsko-chińskich. W 1997 r. władze Dzielnicy Śródmieście eksmitowały Towarzystwo z jego wieloletniej siedziby w Pałacu Błękitnym przy ulicy Senatorskiej oraz skonfiskowały większość jego majątku (meble, wyposażenie biurowe) pod zarzutem niezapłacenia absurdalnie zawyżonych stawek czynszowych. W efekcie do końca lat 90. poza Zarządem Głównym w Warszawie utrzymały się jedynie oddziały wojewódzkie w Gdańsku, Kaliszu i Krakowie (w tych dwóch ostatnich dzięki ogromnemu zaangażowaniu się wieloletnich i do dnia dzisiejszego przewodniczących tych Oddziałów – Izabeli Nałęcz i Wiesława Adamika).

W grudniu 2000 r., z inicjatywy części członków oraz w oparciu o sugestię Kancelarii Prezydenta RP, zreorganizowano Zarząd Główny oraz na nowego prezesa wybrano dyplomatę i sinologa dr Zdzisława Góralczyka10W wyniku podjętych starań władze miejskie Warszawy przyznały nowy, niewielki i bardzo skromny lokal (suterena) na siedzibę Zarządu Głównego i Zarządu Oddziału Warszawskiego przy ulicy Bugaj na Starym Mieście, na warunkach komercyjnych z olsko-Chińskiejczynszem i opłatami ponad 2 tys. PLN miesięcznie. Reaktywowano bądź utworzono oddziały wojewódzkie lub terenowe w Warszawie, Gdańsku, Kaliszu, Poznaniu, Łodzi, Olsztynie, Toruniu, Kielcach, Wrocławiu, Bydgoszczy oraz, przy wsparciu tamtejszego Klubu Harbińczyków, w Szczecinie. W 2007 r. z inicjatyw lokalnych utworzone zostały Śląski Oddział TPPCh w Katowicach, Oddział TPPCh w Bydgoszczy oraz organizacja terenowa w Ostrowii Mazowieckiej. W Warszawie utworzone zostały 2 studenckie koła środowiskowe oraz koło licealistów (Liceum im. Stefana Batorego)11.

Obecnie TPPCh liczy około kilkuset członków indywidualnych i 4-5 członków wspierających – firm polskich i chińskich. Obecnie Towarzystwo działa w oparciu o Krajowy Rejestr Sądowy z 14 marca 2002 roku i Statut zatwierdzony przez Sąd Rejonowy Krajowego Rejestru Sądowego dla m. st. Warszawy. Cele i zakres działalności Towarzystwa sformułowano następująco:

  1. prowadzenie działalności na rzecz pogłębiania przyjaznych stosunków oraz rozwoju współpracy gospodarczej, kulturalnej, naukowo-technicznej i sportowo-turystycznej między Polską a Chinami,

  2. zapoznawanie społeczeństwa polskiego z życiem społeczeństwa chińskiego oraz gospodarką, kulturą, nauką i historią Chin12.

Z uwagi na charakter organizacji oraz na jej cele i zadania statutowe zarówno w dobie PRL i po przemianach ustrojowych TPPCh nie uczestniczyło i nie uczestniczy w polemikach politycznych i ideologicznych na linii Polska-Chiny. Zgodnie z aktualnym statutem stało się ono społeczną organizacją pozarządową, świecką i apolityczną. Nie zezwala się także na wykorzystywanie Towarzystwa do działalności bądź agitacji jakichkolwiek partii.

Towarzystwo, utrzymuje się ze składek członków indywidualnych oraz członków wspierających – najczęściej przedsiębiorstw działających w sferze bilateralnych stosunków gospodarczo-handlowych. Członkowie Zarządu Głównego i oddziałów terenowych wykonują swe funkcje społecznie. Z uwagi na ograniczone środki finansowe Zarząd Główny i oczywiście Oddziały Terenowe nie mają pracowników etatowych. Zgodnie ze statutem jego członkami Towarzystwa mogą być obywatele polscy i cudzoziemcy zainteresowani realizacją celów statutowych oraz osoby prawne jako członkowie wspierający. Zarząd Główny i oddziały wojewódzkie dysponują specjalistami z zakresu języka chińskiego oraz problematyki chińskiej, zarówno z wieloletnim doświadczeniem pracy w Chinach, jak i z młodszego pokolenia, w tym absolwentami i stażystami z czołowych uczelni chińskich i polskich. Towarzystwo oraz specjaliści chętnie służą pomocą osobom i instytucjom zainteresowanym kontaktami i współpracą z Chinami. Organizowane są seminaria biznesowe na temat współpracy gospodarczej i wymiany handlowej między Polską a Chinami, spotkania z wybitnymi osobistościami i specjalistami Polski i Chin. Towarzystwo udziela także pomocy w organizowaniu wystaw promujących historię, kulturę i przedstawiających obraz dzisiejszych Chin.

Wewrześniu 2003 r. TPPCh, wraz z Ministerstwem Kultury i Stowarzyszeniem Filmowców Polskich, Towarzystwo było współorganizatorem Przeglądu Filmów Chińskich w Polsce(pierwszego po „rewolucji kulturalnej” w Chinach). Cieszył się on ogromnym zainteresowaniem, szczególnie wśród młodzieży.

Wdniu 30 stycznia 2004 r. odbył się V Krajowy Zjazd TPPCh, który wyłonił obecny skład Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej (Prezes - Zdzisław Góralczyk, Wiceprezes – Andrzej Żor, Sekretarz Generalny – Mirosław Ziemba, członkowie Plenum ZG: Pan Yu Jian Er, prof. Edward Grzywa i Wojciech Grubman. Członkami ZG są także przewodniczący Oddziałów terenowych).

TPPCh utrzymuje kontakty z Chińskim Ludowym Stowarzyszeniem Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi (ChLSPzKZ) w Pekinie oraz jego oddziałem w Szanghaju. Mimo naszych starań praktycznie zamarły bezpośrednie kontakty z Towarzystwem Przyjaźni Chińsko-Polskiej, które jest nadal włączone do struktur ChLSPzKZ. W 2005 r. Prezes Zarządu Głównego TPPCh został zaproszony do Pekinu na uroczyste obchody 50-lecia Chińskiego Ludowego Stowarzyszenia Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi. W tym samym roku wraz ze Stowarzyszeniem Współpracy Polska-Wschód podejmowaliśmy w Polsce delegację ChLSPzKZ z wiceprzewodniczącym Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL). W kwietniu 2006 r. na zaproszenie tegoż Stowarzyszenia przebywała w Chinach pięcioosobowa delegacja TPPCh (przewodniczył delegacji prezes Zarządu Głównego TPPCh, skład: Andrzej Żor - Pierwszy Wiceprezes ZG, Mirosław Ziemba - Sekretarz Generalny ZG, Izabela Nałęcz – Przewodnicząca Oddziału Wielkopolskiego w Kaliszu i Adam Marszałek - Przewodniczący Oddziału Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu).

W październiku 2006 r. TPPCh udzieliło pomocy Szanghajskiemu Oddziałowi Chińskiego Ludowego Stowarzyszenia Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi i Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie w zorganizowaniu w Salach Wystawowych tegoż Instytutu ekspozycji poświęconej uratowaniu w Szanghaju w czasie II Wojny Światowej ok. 2000 Żydów (w tym z Polski), z eksponatami dostarczonymi przez władze Szanghaju. Delegacji Szanghaju przewodniczyła Sekretarz Komitetu Miejskiego KPCh (z Warszawy wystawę przeniesiono do Wiednia). Ceremonię otwarcia wystawy prowadzili: Przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny – Marian Turski13 oraz Prezes ZG TPPCh – Zdzisław Góralczyk.

Od 2005 roku TPPCh zaangażowało się organizacyjnie w budowę pomnika

Fryderyka Chopina w Szanghaju. Z inicjatywy prezesa Zarządu Głównego powołany został Społeczny Komitet Budowy tegoż pomnika, w skład którego weszły przedsiębiorstwa i instytucje Polski i Chin (m.in. Ambasada ChRL). Na przewodniczącego Komitetu wybrano dr Zdzisława Góralczyka, a na sekretarza p. Mieczysława Lisa, właściciela firmy fonograficznej „4Art”.

Pomysł budowy pomnika zrodził się na tle ponownego ożywienia polsko-chińśkich kontaktów kulturalnych i gospodarczych na przełomie XX i XXI wieku. Inicjatorem tej idei był Chińczyk z Szanghaju, obecnie obywatel polski, Yu Jian-er14. Autorką projektu i wykonawczynią jego modelu jest Chinka z Szanghaju, absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Pani Lu Pin. Sześciometrowej wysokości pomnik odlano z bronzu w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Wykonanie odlewu było możliwe dzięki hojności znanych sponsorów firm MIN HOONG Development Poland Sp. z o.o. Warszawa-Sopot, BIOTON S.A. Warszawa – Macierzysz, KGHM „Polska Miedź” S.A. Lubin, Baltic Container Lines – Gdynia, DAMIS BT Warszawa i Cramo Sp. z o.o., Warszawa oraz Bank Przemysłowo-Handlowy Warszawa. Transport pomnika na trasie GZUT Gliwice – Park Sun Yatsena w Szanghaju został zrealizowany bezpłatnie przez Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe S.A.

Koszty instalacji pomnika w tymże najpiękniejszym parku Szanghaju pokryła całkowicie strona chińska – rząd Dzielnicy Changning, na terenie której znajduje się tenże park. Mimo wielu trudności po obu stronach, lokalizacja i instalacja pomnika w Parku Sun Yatsena możliwa była także dzięki osobistemu zaangażowaniu się Dyrektora Biura ds. Kultury Rządu Dzielnicy Changning Pana Hu Yishen.

Wsparcia finansowego i organizacyjnego po stronie polskiej udzieliły również:

  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Międzynarodowego
  • Ministerstwo Spraw Zagranicznych
  • Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
  • Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
  • Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Chińskiej

a także Ambasada ChRL w Warszawie.

Środki finansowe, które uzyskaliśmy z funduszu Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina i Ambasady ChRL zostały wykorzystane w większości na wykonanie medali pamiątkowych z bronzu, pamiątkowych płyt z koncertami muzyki Chopina, w wykonaniu laureatów dwóch ostatnich międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie – Li Yundi z Chin i Rafała Blechacza z Polski, sfinansowanie podróży do Szanghaju części członków delegacji polskiej i trzech dziennikarzy z Warszawy itp.15.

Uroczysta ceremonia jego odsłonięcia odbyła się 3 marca 2007 w Parku Sun Yatsena w Szanghaju w ramach obchodów 197. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. W ceremonii oprócz przedstawicieli władz miejskich Szanghaju i Dzielnicy Changning oraz Szanghajskiej Fundacji Kultury wzięły także udział delegacje z Polski: oficjalna – pod przewodnictwem Wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Krzysztofa Olendzkiego (w składzie członkowie Komitetu i przedstawiciele głównych sponsorów: Przewodniczący Zdzisław Góralczyk, Wiceprzewodnicząca - Małgorzata Błoch-Wiśniewska oraz przedstawiciel Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, Sekretarz Generalny - Mieczysław Lis, Prezes firmy PROKOM Investment S.A. i Przewodniczący Rady Nadzorczej firmy BIOTON S.A. – Ryszard Krauze, Wiceprezes KGHM „Polska Miedź” - Maksymilian Bylicki, Dyrektor Finansowy firmy „Chipolbrok” w Gdyni - Wojciech Grubman), delegacja parlamentarna SLD z Wicemarszałkiem Sejmu RP Wojciechem Olejniczakiem, delegacja woj. pomorskiego z Marszałkiem J. Kozłowskim, Ambasador RP Krzysztof Szumski oraz Konsul Generalny RP w Szanghaju Piotr Sławiński z grupą polskich dyplomatów a także przedstawiciele Szanghajskiej Centrali Chińsko-Polskiego Towarzystwa Okrętowego S.A. „Chipolbrok” z Dyrektorem Januszem Janiszewskim. W obsłudze medialnej ze strony polskiej wziął udział dziennikarz TVP. S.A. z Warszawy – Robert Góralczyk, ekipa filmowa TVP S.A. Katowice oraz zaproszeni przez Komitet dziennikarze z „Rzeczpospolitej” i „Dziennika”.

Należy podkreślić, że pomnik Fryderyka Chopina jest pierwszym pomnikiem cudzoziemca postawionym w ChRL decyzją jej rządu16.

Obchody w Polsce 50-lecia Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej w marcu 2008 r. uświetniła czteroosobowa delegacja Chińskiego Ludowego Stowarzyszenia Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi, afiliowanego przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych ChRL, pod przewodnictwem jego Prezesa, poety i pisarza - pana Chen Haosu. Na uroczystym spotkaniu z tej okazji w Warszawie w dniu 22 lutego 2008 r. z udziałem ponad stu członków TPPCh i zaproszonych gości, Prezes Chen Haosu wygłosił bardzo ciepłe przemówienie gratulacyjne z apelem o kontynuowanie działań na rzecz lepszego wzajemnego poznania i umacniania przyjaźni miedzy narodami Polski i Chin jak też o zwiększanie wzajemnie korzystnej współpracy. Poza Warszawą delegacja wizytowała nasze oddziały w Toruniu i we Władysławowie, gdzie obyły się uroczyste i robocze spotkania z władzami Torunia oraz Marszałkami Województw Kujawsko-Pomorskiego oraz Pomorskiego. Pobyt delegacji odnotowały pozytywnie „Trybuna” i „Przegląd”17

Z inicjatywy Polskiego Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Fryderyka Chopina i TPPCh29 marca 2008 r. w powiązaniu ze 198 rocznicą urodzin Fryderyka Chopina uroczyście odsłonięto w Centrum Kultury Dzielnicy Chaoyang w Pekinie dwumetrowy model artystyczny szanghajskiego pomnika Fryderyka Chopina. Stało się to możliwe dzięki zaangażowaniu wielkich chińskich miłośników muzyki Chopina - Dyrektora tegoż Centrum - Pana Xu Wei oraz Zastępcy Redaktora Naczelnego pekińskiego „Miesięcznika Literackiego” - Pani Zhang Xiangyang. W ceremonii odsłonięcia uczestniczyli przedstawiciele władz miasta Pekinu i Dzielnicy Chaoyang, świata kultury, dziennikarze, polscy dyplomaci i liczni absolwenci chińscy polskich uczelni w tym Prezes Chińskiego Ludowego Stowarzyszenia Przyjaźni z Krajami Zagranicznymi Chen Haosu z grupą współpracowników. Delegacji polskiej przewodniczyła Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Monika Smoleń (w składzie Ambasador Polski w ChRL Krzysztof Szumski, Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Pomnika i Prezes TPPCh - Zdzisław Góralczyk oraz Sekretarz Generalny Komitetu - Mieczysław Lis). Koncert utworów Chopina wykonała młoda pianistka chińska Pani Man Li-Szczepańska18. Dzięki dużej pomocy i zaangażowaniu Ambasadora oraz Ambasady RP w Pekinie przy tej okazji dokonano otwarcia dwóch wystaw – polskiego plakatu olimpijskiego oraz fotosów o Polsce.

Pod patronatem Ambasady ChRL Oddział Warszawski i Koło TPPCh w Ostrowii Mazowieckiej w okresie lipiec/sierpień 2008 r. zorganizowały wystawę chińskich wycinanek ludowych o tematyce chińskich tradycyjnych sportów i zabaw ludowych, najpierw w Ostrowii Mazowieckiej, a następnie w Broku. Plansze udostępniła Ambasada ChRL, która eksponowała tę wystawę również w kilku innych miejscowościach.

Z inicjatywy kilku członków TPPCh przeprowadziliśmy akcję charytatywną wśród członków Oddziałów TPPCh na pomoc dla ofiar tragicznego w skutkach trzęsienia ziemi z epicentrum w prowincji Sychuan w Chinach w 2008 r.. Zebrane środki pieniężne z dobrowolnych darowizn indywidualnych członków Oddziałów w Warszawie, Władysławowie (Pomorski), Kielcach (Świętokrzyski), Kaliszu (Wielkopolski) i w Poznaniu, a także z Fundacji Banku Gospodarki Żywnościowej, przekazaliśmy na specjalne konto dla ofiar trzęsienia ziemi Chińskiego Czerwonego Krzyża w Bank of China w Pekinie.

Prezes Zdzisław Góralczyk, jako Honorowy Obywatel Pekinu, na zaproszenie Burmistrza Pekinu, jako VIP, uczestniczył w ceremonii otwarcia Olimpiady 2008 w Pekinie (w gronie zaproszonych burmistrzów stolic współpracujących ze stolicą Chin i honorowych obywateli Pekinu z całego świata). Był także gościem honorowym swej Alma Mater – Pekińskiego Uniwersytetu Ekonomii i Biznesu. Po powrocie wygłosił dwie prelekcje nt. Olimpiady Pekińskiej i dzisiejszych Chin: dla działaczy Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód i Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia „Nowy Świat” oraz dla członków Oddziału Warszawskiego TPPCh.

W marcu 2009 roku na zaproszenie TPPCh przebywała w Warszawie i Krakowie delegacja Instytutu Kultury i Historii Szanghaju z Prezesem Wu Mengqing, która w Rosji, na Ukrainie i w Polsce zapoznawała się z dorobkiem słynnego żydowskiego pisarza Sholoma Aleichema (urodzonego na Ukrainie), a także z dorobkiem kulturalnym Warszawy i Krakowa. Główny temat przedstawili gościom eksperci Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny łącznie z jego Prezesem Marianem Turskim. Na zaproszenie Prezesa Turskiego delegacja miała okazję uczestniczyć w uroczystościach Paschy Wielkanocnej zorganizowanych przez Gminę Żydowską w Krakowie.

W maju 2009 r. pianistka Man Li-Szczepańska przy pomocy finansowo-organizacyjnej Ambasady RP w Pekinie oraz Ministerstwa Kultury ChRL oraz pod patronatem honorowym TPPCh odbyła z dużym sukcesem tournee z koncertami muzyki Chopina w Pekinie19, Baotou, Hailar, Qingdao i Meizhou. Po powrocie z Chin koncertuje w różnych miastach Polski.

W swej działalności Zarząd Główny i Oddział Warszawski TPPCh utrzymują kontakty z Ambasadą ChRL w Warszawie. Odbyły się m.in. spotkania naszego aktywu z całej Polski z dwoma poprzednimi Ambasadorami ChRL Zhou Xiaopeiem i Yuan Guisenem i obecnym Ambasadorem Sun Rongmin’em. Robocze kontakty związane z obsługa bądź udziałem w dwustronnych imprezach kulturalnych utrzymywane są z Wydziałem Kultury Ambasady.

Zarząd Główny współpracuje także w zakresie kontaktów z ChRL ze Stowarzyszeniem Współpracy Polska-Wschód w Warszawie, które m.in. udostępnia bezpłatnie naszemu Towarzystwu swe sale konferencyjne.

Ogranicznikiem działalności Towarzystwa są niewystarczające środki finansowe, które w prawie całości przeznaczane są na utrzymanie lokalu biurowego na ulicy Bugaj w Warszawie. Założyliśmy własna stronę internetową www.tppch.pl i adres e-mail: zfg@vp.pl.

Z przykrością można odnotować, że działalność naszego Towarzystwa nie wywołuje większego zainteresowania zarówno władz jak i mediów, które traktują nas podejrzliwie, jako relikt RRL i zarzucają propagowanie przyjaźni z ChRL, zamiast włączania się w „przeważający w mediach” nurt krytyczny wobec jej komunistycznych władz, nie unikając nawet złośliwości i pomówień20.

Towarzystwo jest dumne z kontynuacji swej działalności (chociaż ze wspomnianych wyżej przyczyn obiektywnych w ograniczonym zakresie) mimo braku wsparcia i zainteresowania ze strony władz. Dumni również jesteśmy z tego, że mimo trudności nasze Towarzystwo zalicza się do kilku z ponad stu, które utrzymały się i jako jedyne działa w 12 województwach. Niespotykany w historii szybki rozwój Chin w ostatnim 30-leciu oraz widoczna poprawa warunków i poziomu życia Chińczyków są już dostrzegane na całym świecie. Rosnące zainteresowanie w Chinach rozwojem kontaktów i współpracy z Polską i jej dorobkiem historycznym, zwłaszcza w zakresie nauki, muzyki, literatury i sztuki, przejawiająca się także w czasie przyjazdu chińskich turystów utwierdza nas w słuszności naszych starań na rzecz rozwoju przyjaznych kontaktów między naszymi narodami.

Doskonałym kluczem do bramy Chin i serc Chińczyków jest lubiana przez nich muzyka Fryderyka Chopina. Docenia się dorobek polskich naukowców, którzy wnieśli ogromny wkład w rozwój nauki i postęp ludzkości, takich jak: Mikołaj Kopernik i Maria Curie-Skłodowska.

Wiele arcydzieł literatury polskiej czołowych naszych pisarzy i poetów takich jak: Adam Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz, Stefan Żeromski i Jarosław Iwaszkiewicz a nawet Czesław Miłosz i Wisława Szymborska, zostało przetłumaczonych przez chińskich absolwentów uczelnie polskich bezpośrednio z języka polskiego na język chiński.

Mówiąc o historii i szansach rozwoju przyjaznych stosunków z Chinami warto pamiętać, że po przemianie ustrojowej w Polsce wizytujący nasz kraj ówczesny Minister Spraw Zagranicznych ChRL – Qian Qichen w swych rozmowach z Prezydentem Polski Lechem Wałęsą i Ministrem Spraw Zagranicznych RP Krzysztofem Skubiszewskim deklarował, że władze ChRL szanują wybór dokonany przez naród polski oraz proponują kontynuację i rozwój stosunków międzypaństwowych we wszystkich dziedzinach dla dobra narodów obu krajów, wolnych od aspektów ideologicznych21. Podkreślił także, że sprzyjać temu może fakt, iż w relacjach między naszymi krajami nie ma sprzeczności podstawowych interesów zrodzonych przez historię. W swych rozmowach Qian Qichen wskazywał na podobne tragiczne losy Chin i Polski w XIX wieku, co jego zdaniem ułatwia wzajemne zrozumienie.

W Polsce naszym atutem jest także coraz większe zainteresowanie Chinami i problematyką chińską ze strony młodzieży, zwłaszcza akademickiej, a także rozwojem współpracy gospodarczo – handlowej ze strony naszych biznesmenów.

Liczymy na stopniowy rozwój Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej z uwagi na jego szlachetne cele i wzrost poparcia społecznego w miarę dalszego rozwoju Chin i ich rosnącego pozytywnego wkładu w działania międzynarodowe w służbie dobra i postępu całej społeczności międzynarodowej.

W listopadzie 2012 r. na Zjeździe Krajowym TPPCh dokonano wyboru nowych władz TPPCh, Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej.

Do prezydium Zarządu Głównego zostali wybrani: Zdzisław Górlaczyk – Prezes, Marcin Wielondek – I Wiceprezes (Zarządzający), Wojciech Grubman – II Wiceprezes, Adam Olechowski – Sekretarz Generalny, Jacek Magnuszewski, Przemysław Worek, Piotr Osuch i Blanka Gołębiowska. W skład Zarządu Głównego wchodzą także przewodniczący Oddziałów Terenowych (aktualnie: Gdańska, Krakowa, Kalisza, Koszalina, Wrocławie, Poznania, Szczecina i Torunia). W trakcie tworzenia jest Oddział Rzeszowski. Przewodniczącym Centralnej Komisji Rewizyjnej jest pan Adam Hałaczkiewicz.

W ramach procesu reorganizacji i usprawnienia działalności TPPCh (większy akcent na uczestnictwo przedstawicieli młodszego pokolenia, a zwłaszcza osób coraz bardziej zainteresowanych Chinami kulturowo i gospodarczo).
W trakcie budowy jest nowa bardziej atrakcyjna strona internetowa „www.tppch.pl”.

Cele i zadania działalności TPPCh nadal określone są zapisami aktualnego Krajowego Rejestru Sądowego.

Prezes Zarządu Głównego TPPCh
dr Zdzisław Góralczyk

 

1 W PRL oficjalnie propagowano je jako wielkie zwycięstwo sił lewicowych oraz zasadnicze rozszerzenie i umocnienie „obozu socjalizmu ze Związkiem Radzieckim na czele w walce z ekspansją imperializmu amerykańskiego”.

2 Współpraca i liczne kontakty osobowe w wielu dziedzinach zostały szeroko opisane w esejach Pana Leszka Cyrzyka „U zarania Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej” oraz „Jak rodziła się polonistyka w Chinach”, zamieszczonych w roczniku „Azja-Pacyfik 2008”, redagowanym przez Towarzystwo Azji i Pacyfiku, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2008.

Bliska współpraca gospodarcza, naukowa, kulturalna oraz związane z tym kontakty osobowe PRL-ChRL do czasu „rewolucji kulturalnej” zostały także zrelacjonowane w monografii „Polacy w Chinach” polskiego historyka Mariana Kałuskiego, zamieszkałego w Australii, wydanej przez Instytut Wydawniczy PAX w Warszawie w 2004 r., s. 31-35

3 Archiwum Autora i „Chipolbroku”.

4 Również i w latach 1980-1981 Chiny nie popierały radzieckiej interwencji zbrojnej w Polsce. Przyjęły z wyraźną ulgą wprowadzenie stanu wojennego przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego i rozwiązanie konfliktowej sytuacji w naszym kraju przez samych Polaków bez przygotowywanej interwencji zbrojnej wojsk ZSRR, Czechosłowacji i NRD. W związku z trudnościami rynkowymi w Polsce, zwłaszcza w zaopatrzeniu w artykuły żywnościowe, rząd Chin z własnej inicjatywy udzielił kredytu na dostawy chińskiego mięsa wieprzowego do Polski wartości 100 mln USD na bardzo korzystnych warunkach (spłaconego po 10-ciu latach dostawami polskich towarów). Szerzej vide artykuł „Stosunki Polsko-Chińskie po 1989 r.” autorstwa Filipa Grzegorzewskiego, zamieszczony w roczniku „Azja-Pacyfik”, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 135-136

5 Leszek Cyrzyk. Artykuł „U zarania Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej”. Rocznika „Azja-Pacyfik 2008”, redagowany przez „Towarzystwo Azji i Pacyfiku. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 238-245

6 tamże, s. 241

7 Żona absolwenta Uniwersytetu Ludowego w Pekinie – Romana Marii Sławińskiego, znana też pod nazwiskiem Irena Sławińska.

8 W 1986 r. jako pierwszy przywódca z krajów demokracji ludowej - generał W. Jaruzelski - I Sekretarz KC PZPR i Przewodniczący Rady Państwowej złożył wizytę w Chinach po „rewolucji kulturalnej”, zaś w 1987 r. był rewizytowany przez Sekretarza Generalnego KC KPCh i Przewodniczącego Rady Państwowej (Premiera) ChRL Zhao Ziyanga.

9 Absolwentka rusycystyki Uniwersytetu Suzhou, tłumaczka, żona absolwenta Pekińskiego Uniwersytetu Handlu Zagranicznego – Zdzisława Góralczyka, przyjęła obywatelstwo polskie.

10 Patrz notka biograficzna str. …

11 Od roku już nie istnieją, nowe roczniki licealistów i studentów zrezygnowały z tej formy organizacyjnej, niewątpliwie w związku z pogarszającym się klimatem politycznym w stosunku do ChRL (głównie na tle nasilającej się krytyki Chin za nieprzestrzeganie praw człowieka, której punktem kulminacyjnym były apele o bojkot Olimpiady w Pekinie nawet przez polskich sportowców, którzy jednak zachowali się zgodnie z duchem olimpijskim, wzięli udział w Olimpiadzie i we wspaniałej Ceremonii Otwarcia).

12 Archiwum TPPCh

13 Marian Turski w 2009 roku został ponadto wybrany na Przewodniczącego Muzeum Historii Żydów Polskich, którego budowa już została rozpoczęta.

14 Prezes i Dyrektor Generalny firmy Min Hoong Development Poland Sp. z o.o., Warszawa-Sopot.

15 W albumie dołączonym do płyty zamieszczono biografie artystyczne Li Yundi, Rafała Blechacza i rzeźbiarki Lu Pin, historię powstania pomnika i wykaz sponsorów-darczyńców. Archiwum Autora i TPPCh.

16 W Szanghaju jest jeszcze pomnik Aleksandra Puszkina, ale jego historia sięga 1937 r.

17 „Przegląd” Nr 10 (428) z 9 marca 2008 r. Wywiad red. Bronisława Tumilowicza z przewodniczącym delegacji Prezesem Chen Haosu pt. „Rocznica w Roku Szczura. Przyjaźń można porównać do pochodni”.

18Absolwentka Akademii Muzycznej w Warszawie. Obecnie jest żoną polskiego działacza kulturalnego z Krakowa Pana Jana Szczepańskiego i na stałe zamieszkała w tym mieście. Jest ona członkiem TPPCh, a jej mąż pełni funkcje Sekretarza Oddziału TPPCh w Krakowie.

19 Temu koncertowi gospodarze chińscy nadali wysoką rangę i odbył się on w prestiżowej Hali Koncertowej Gugong („Zakazanego Miasta”).

20 Typowym przykładem jest artykuł red. Igora Ryciaka pt. „Gra w Chińczyka. Mimo przeciwności losu Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Chińskiej trwa niczym Wielki Mur”. „Przekrój” – wydanie specjalne Nr 32-33 z dnia 7 sierpnia 2008 r. s. 30-31.

21 Oznacza to, że władz ChRL ze sfery stosunków między oboma krajami wyłączyły stosunki między partiami rządzącymi, które były nadrzędne w stosunku do państwowych i rządowych w okresie PRL. Podobne deklaracje władze Chin złożyły w stosunku do pozostałych krajów Europy Środkowo-Wschodniej , które dokonały także przemiany ustrojowej. Autor